W niedzielę 26 lutego przy alei im. rotmistrza Witolda Pileckiego w Dzierżoniowie osłonięto tablicę upamiętniającą działania polskiego pułkownika. Zapalono też znicz pod zasadzonym obok tablicy "Dębem Pamięci". Kim był Witold Pilecki?
Witold Pilecki urodził się 13 maja 1901 r. w Ołońcu w północno-zachodniej Rosji. Jego rodzina, pochodząca z okolic Nowogródka, za udział w Powstaniu Styczniowym utraciła część majątku i została zmuszona do szukania pracy w odległych miejscach imperium rosyjskiego. Od 1910 r. Witold wraz z rodziną zamieszkał w Wilnie, gdzie rozpoczął naukę w gimnazjum.
W marcu 1914 r. wstąpił do skautingu, który w rzeczywistości był zakonspirowaną organizacją harcerską. W latach 1918-1921 brał udział w walkach o wschodnie granice Polski, w obronie Wilna i Grodna. W sierpniu 1920 r. wstąpił do 211 Pułku Ułanów Nadniemeńskich i w jego szeregach walczył w Bitwie Warszawskiej. Za wzorową służbę w wojsku dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych.
Na początku 1921 r. został zwolniony z wojska. W maju 1921 r. zdał egzamin maturalny przed Komisją Egzaminacyjną dla Byłych Wojskowych. Na przełomie lat 1921-1922 odbył kurs w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. W 1922 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie im. Stefana Batorego w Wilnie jako nadzwyczajny słuchacz Wydziału Sztuk Pięknych. Brak środków utrzymania, spowodowany zadłużeniem rodzinnego majątku Sukurcze, a także choroba ojca zmusiły go do rezygnacji ze studiów i podjęcia pracy zarobkowej. Założył kółko rolnicze, mleczarnię oraz zajmował się opieką społeczną. Za pracę społeczną otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi. W kwietniu 1931 r. ożenił się z nauczycielką Marią Ostrowską. W Sukurczach urodził się syn Andrzej i córka Zofia.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. dowodził plutonem kawalerii. W listopadzie 1939 r. współtworzył organizację wojskową - Tajną Armię Polską, która w 1941 r. weszła w skład Związku Walki Zbrojnej. We wrześniu 1940 r., z zamiarem zorganizowania konspiracji wojskowej i zdobycia wiarygodnych danych o zbrodniach niemieckich, dostał się do obozu koncentracyjnego Auschwitz jako więzień nr 4859. Obozowe przeżycia nie tylko nie załamały Pileckiego, ale dodatkowo zmobilizowały do walki i działania. W Auschwitz stworzył Tajną Organizację Wojskową, przemianowaną następnie w Związek Organizacji Wojskowych, który organizował ucieczki z obozu. Kolejnym celem było połączenie grup konspiracyjnych w Auschwitz i przygotowanie planu aktywnej samoobrony, na wypadek gdyby Niemcy postanowili zlikwidować obóz. W październiku 1940 r. generał Stefan "Grot" Rowecki, komendant główny ZWZ otrzymał pierwszy raport Pileckiego o zbrodniach popełnianych w Auschwitz.
Zarówno w Anglii, jak i w USA informacje zawarte w raporcie uznano za przesadzone. Pilecki wysyłał do Warszawy meldunki mające nakłonić Komendę Główną Armii Krajowej do podjęcia zbrojnego oswobodzenia więźniów. Nigdy nie otrzymał odpowiedzi, dlatego postanowił osobiście przedstawić problem dowództwu AK. Po ucieczce z obozu koncentracyjnego w 1943 r., włączył się w tworzenie organizacji konspiracyjnej "NIE"- Niepodległość. W tym samym roku został awansowany do stopnia rotmistrza. Podczas Powstania Warszawskiego dowodził jednym z oddziałów Zgrupowania "Chrobry II". Po Powstaniu, w latach 1944-1945 przebywał w stalagu Lamsdorf, następnie w oflagu Murnau. W lipcu 1945 r. znalazł się we Włoszech w II Korpusie Polskich Sił Zbrojnych, gdzie przygotowywał się do powrotu do Polski, co nastąpiło w grudniu 1945 r. Tymczasem władze komunistyczne prowadziły szeroko zakrojone akcje przeciwko polskiemu podziemiu. Pilecki, chociaż zagrożony aresztowaniem, nie skorzystał z możliwości wyjazdu na Zachód.
Został zatrzymany 8 maja 1947 r. i osadzony w X Pawilonie więzienia mokotowskiego w całkowitej izolacji. Był przesłuchiwany i torturowany przez słynących z okrucieństwa funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Proces Pileckiego i jego towarzyszy rozpoczął się 3 marca 1948 r. i miał stać się środkiem zastraszenia społeczeństwa i osłabienia jego dążeń niepodległościowych.
Rotmistrza Witolda Pileckiego skazano na karę śmierci oraz dodatkową karę pozbawienia praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na zawsze oraz przepadek mienia - 15 marca 1948 r.
Prośby o ułaskawienie skierowane do prezydenta Bieruta przez żonę i przyjaciół zostały odrzucone. Witold Pilecki został rozstrzelany 25 maja 1948 r., a ciało jego potajemnie pogrzebano. Prawdopodobnym miejscem pochówku jest kwatera Ł, tzw. Łączka na Powązkach w Warszawie. Witold Pilecki stał się jedną z wielu ofiar zbrodni sądowych w Polsce w latach 1944-1956. Dopiero w 1990 r. Sąd Najwyższy uniewinnił Rotmistrza i ukazał niesprawiedliwość wyroku. Bohaterskie czyny zapewniły mu uznanie w Polsce i na Zachodzie. Zaliczono go w poczet najodważniejszych ludzi świata. Pośmiertnie został odznaczony Orderem Orła Białego.
W odsłonięciu zamontowanej z inicjatywy miasta tablicy wzięli udział zastępca burmistrza Dzierżoniowa Andrzej Bolisęga i przewodniczący Rady Miasta Dzierżoniowa Mirosław Piorun.
